Yüksek tansiyonun 5 adımda düşürülerek ilaçsız bir yaşam sürdürülebileceğinizi biliyor musunuz? Egzersiz, DASH diyeti, sodyumun azaltılması, alkol kullanılmaması ve kilo verilmesi yüksek tansiyon hastalarında düşük doz ya da tek ilaç kullanımını ortadan kaldırabiliyor. Bu kronik hastalığın yaşam tarzı değişikliğiyle nasıl ilaçsız bir şekilde kontrol altına alınabileceğine birlikte göz atalım.
Yüksek tansiyon hastalarının ilaç kullanmadan hastalığı kontrol ederek yaşaması mümkün mü?
Ülkemizde yaklaşık 6 milyon yüksek tansiyon hastası var. Bu hastalık ömür boyu ilaç kullanımını gerektiren kronik bir rahatsızlık maalesef. Düşük dozda hipertansiyon ilacı kullanan hasta grubu, yaşam tarzı değişikliğiyle ilaç almadan da yüksek tansiyonu kontrol altına alarak kaliteli bir hayat sürebilirler. Düşük doz ilaç alan her hasta bunu başarabilir. Peki nasıl yapacak? Kilo verecek, sodyumlu besinlerden, tuzdan uzak duracak, egzersiz yapacak, DASH diyetiyle beslenecek ve alkol tüketmeyecek. Kısacası yaşam tarzını köklü bir şekilde değiştirecek.
Yaşam tarzı değişikliğini başaran hastaların yüksek tansiyonunda nasıl bir düşme gözlemleniyor?
Diyelim ki hastanın büyük tansiyonu 160 mmHg. Önerdiğimiz yaşam tarzı değişikliklerini hasta uygulamaya başlarsa büyük tansiyonda 20 mmHg’lik bir düşüş yaşanır. Yani hastanın büyük tansiyonu 160’tan 140’a düşer. Tek doz ilacın sağladığı 10 mmHg’lik düşüşün iki katı bir düşüş söz konusu. Dolayısıyla ilaç almasına gerek kalmadan bu hastalığı kontrol etme fırsatları var.
Toplumumuz nasıl yaşıyor? Önerilen değişiklikleri yaşamına yansıtabiliyor mu?
Yaşam kalitemiz maalesef sağlığımızı tehdit ediyor. Sporu sevmiyoruz, hazır gıda tüketiyoruz, dengesiz ve sağlıksız besleniyoruz. Et, kebap ve katı yağ ağırlıklı yiyecekler tüketiyoruz. Oysa bizim mucizevi Akdeniz mutfağımız var. Yine sigara ve alkol kullanım alışkanlığı giderek artıyor. Tüm bunlar sağlıklı yaşam tarzına uymayan alışkanlıklardır. Ancak bunu değiştirmek bireyin ya da hastanın kararlılığına bağlı. İstenirse başarılabilir.
Toplumumuzda bir hastalık tanısı konulduktan sonra yaşam tarzı değişikliğine başlanıyor. Örneğin kalp hastası olduğumuzu öğrendiğimizde egzersize başlıyoruz, sigarayı bırakmaya niyetleniyoruz. Ancak yılların alışkanlıkları ile bunları yapmakta çok zorlanıyoruz.
İlaç kullanımını ortadan kaldıran bu değişikler yüksek tansiyon hastalarını başka hangi risklerden koruyor?
İlaç tedavisi, tanı konulan hastalığı kontrol altına almak ve daha sonrada gelişebilecek komplikasyonları önlemek amacıyla yapılır. Sağlıklı yaşam önerileri de ilaç tedavisiyle aynı görevi görerek hastalığı kontrol altına aldığı için hipertansiyon kaynaklı kalp krizi, kalp yetmezliği, körlük, felç ve böbrek yetmezliğinden de hastayı koruyabilmektedir.
Tansiyon hastalarında yaşam tarzı değişikliğinin tek başına yeterli olmadığı durumlar var mı?
Hastalar, günlük yaşam alışkanlıklarını değiştirdiği halde tansiyon değerleri düşmüyorsa, o zaman ek olarak ilaç tedavisi düşünülmelidir. İlaç tedavisi başladıktan sonra sağlıklı yaşama alışkanlıklarından vazgeçmemelidir.
DASH diyeti nedir? Yüksek tansiyon hastalarına özel bir diyet midir?
DASH diyeti, yüksek tansiyonu kontrol altına almak, sodyum alımını en aza indirmek için yapılan bir diyet türüdür. Tuz ve kolesterol açısından fakir bir beslenme şeklidir. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA tarafından desteklenen bu diyet, düşük kalori ve küçük porsiyonlarla yapılır. Hafta içinde iki kez balık tüketilir. Kırmızı et tüketimi minimuma çekilir. Tüketilen besinlerin yağ oranı azdır. Posalı ve taneli tahıllar ve karbonhidratlar kullanılan DASH diyetinde sebze ve meyve bol bol alınır. Şeker içeren besinlerden uzak durulur. En önemli amaç sodyum, yani tuz alımının azaltılması ve kalsiyum, magnezyum, protein, lif ve protein bakımından zengin bir beslenme alışkanlığı edinilmesidir. Aynı zamanda yüksek tansiyon hastalarında kilo verdiren bir diyet şeklidir.
Sağlıklı yaşamak için hangi yaşlardan itibaren yaşam tarzımızı değiştirmeliyiz?
Sağlıklı yaşamak anne karnında başlar. Annemiz bize hamileyken sağlıklı beslenmeye dikkat etmelidir. Doğduktan sonra aile, ev ve arkadaş ortamı bu tarz yaşamı özendiren biçimde olmalıdır. Ailece spor yapmalı, sigara içilmemeli, sağlıklı yiyeceklerle beslenmeli ve şekerli gıdalardan uzak durulmalıdır. Böyle bir ortamda büyüyen çocuk sağlıklı bir gelecek için gereken alışkanlıkları kazanarak, ilerde oluşabilecek yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kalp krizi, kalp yetmezliği, ritim bozuklukları, kanser ve obezite gibi birçok hastalıktan kendini korumuş olur.
DEĞİŞİKLİKLER TANSİYONU NE KADAR DÜŞÜRÜYOR?
Aşağıdaki tabloda, sağlıklı yaşam önerileri uygulandığında hipertansiyon hastalarının büyük tansiyon değerlerinde yaşanacak düşmeyi gösteriyor.
Kilo verme (10 kg) 5-20 mmHg
DASH diyeti 8-14 mmHg
Sodyum (Tuz) kısıtlaması 2-8 mmHg
Egzersiz 4-9 mmHg
Alkolü bırakmak 2-4 mmHg
